Z tymi cebulami, bulwami, kłączami czy karpami kwiatów wiosennych, letnich i jesiennych zawsze jest problem. Początkujący ogrodnik dostaje zawrotu głowy od tych wszystkich cebulowych „możesz sadzić, ale…”. Wskazówek jest całe mnóstwo, a każda „cebula” rządzi się swoimi prawami, bo taki mamy klimat. A w tym klimacie chcemy mimo wszystko sadzić wszystko…
W sklepach ogrodniczych ruch – byliny za grosze, trawy za pół ceny, róże i owocowe krzewy i drzewa z „gołym korzeniem” za śmieszne pieniądze. I one – rośliny cebulowe, królowe przyszłorocznej wiosny! Ale nie tylko cebule znajdziecie w woreczkach okraszonych tekturką z kolorowym zdjęciem – w sprzedaży są także kłącza, karpy i bulwy różnych gatunków bez względu na to, czy to ich czas sadzenia czy nie. To samo obserwowałam na Gardenii, gdzie w lutym kupowałam cebule tulipanów i narcyzów – a te sadzimy wszak jesienią. I to kuszenie kolorami, zestawieniem, bajecznymi rabatami…
Masz chrapkę na takie zakupy? No jasne – inaczej by Cię tutaj nie było 🙂
W zeszłym sezonie przygotowałam do pobrania projekt wiosennej rabaty i nasadzeń w pojemnikach. Projekt kolorowy, składający się głównie z wiosennych roślin cebulowych i bylin. Ten prezent cieszył się wielkim powodzeniem, ale sam szkic, samo zestawienie i nawet lista zakupowa dołączona do projektu to było trochę mało, jak dla kogoś, kto nie bardzo zna się na roślinach. W newsletterze jaki wówczas wysyłałam, proponowałam zastosować zamienniki za „moje” gatunki, ale – jak to bywa z tzw klątwą wiedzy – nie przewidziałam, ze ktoś może nie znać wymagań wszystkich gatunków i nie zaznaczyłam, o jakie zamienniki chodzi… Że nie można zamienić hiacyntów z mieczykami, bo hiacynty sadzi się jesienią, a mieczyki jesienią się wykopuje. Tak samo, jak dalie. Że nie wszyscy rozróżnią krokusa od zimowita jesiennego, bo na pierwszy rzut oka są one do siebie bardzo podobne, a kwitną jedne w marcu, a drugie… właśnie teraz Dlatego przygotowałam dla Ciebie małe kompendium wiedzy z terminów sadzenia i wykopywania roślin mających podziemne części magazynujące składniki pokarmowe – cebule, bulwy, kłącza i karpy. Tak, żebyś już nigdy nie musiała szukać, pytać i zastanawiać się, dlaczego te czy inna roślina nie wzeszła, nie zakwitła, zmarniała.
Na początek kilak ogólnych zasad, które pomogą Ci w pracy z delikatnymi bulwami, cebulami, kłączami czy karpami:
- części podziemne wykopuj widłami, albo małymi widełkami – łopata przecina bulwy i cebule jak nóż
- zawsze wbijaj widły lub widełki z odpowiednim zapasem, dzięki czemu nie uszkodzisz części podziemnych
- do sadzenia cebul używaj sadzarki – tam na podziałce zaznaczono odpowiednią głębokość na jaką trzeba sadzarkę wbić w glebę – głębokości są różne dla różnych roślin
- nigdy nie kupuj ani nie sadź cebul, bulw, kłączy czy karp uszkodzonych przez patogeny, pleśniejących, zasuszonych, zgnitych, nadjedzonych przez pędraki, larwy albo inne szkodniki
- nie dopuść także do tego, aby Twoje przechowywane w piwnicy czy garażu bulwy zachorowały, wyschły, albo zgniły od nadmiaru wilgoci
- karpy, kłącza i bulwy można dzielić nożem (w odpowiednim dla nich czasie, tnąc w odpowiednich miejscach – zwykle tak, aby każdy fragment miał swoje „oczko” czyli miejsce, z którego wyrośnie młody pęd nowej rośliny), cebule wytwarzają cebulki potomne (mniejsze od cebuli – matki) i te rozmnażamy przed oderwanie cebul potomnych od matczynej. Niektóre begonie możemy rozmnażać prze sadzonki liściowe lub ukorzenienie młodych pędów, ale to wpis na zupełnie inną okazję
- rośliny cebulowe są w większości trujące, dlatego zawsze pracuj w rękawiczkach
- żeby zabezpieczyć cebule przed szkodnikami (np nornicami), sadź je w koszach, Sadzenie w koszach pozwoli także ograniczyć możliwość uszkodzenia części podziemnych podczas wykopywania, albo innych prac na rabatach
- pamiętaj, żeby nie spieszyć się zanadto z wysadzaniem roślin do gruntu – cebule sadzone jesienią potrzebują około 3 miesięcy chłodu (temperatury około zera i mniej stopni), a wcześniej dwóch – trzech tygodni na dobre ukorzenienie się. W zależności od regionu wysadzamy więc je jesienią od września do nawet grudnia. Części podziemne roślin wrażliwych na przymrozki (dalii, mieczyków, pacioreczników, begonii) wysadzamy do gruntu po 15 maja, a wykopujemy najpóźniej po nadejściu pierwszych przymrozków
A teraz szybkie kompendium wysadzania i wykopywania tych roślin:
STYCZEŃ – sprawdzaj stan przechowywanych roślin, w bezśnieżne zimy, przy siarczystych mrozach okryj (np stroiszem jodłowym, kompostem, trocinami, słomą) miejsca na rabatach, w których posadziłaś jesienią cebule krokusów, tulipanów, przebiśniegów, cebulic, śnieżyc, hiacyntów, szafirków, czosnków ozdobnych, ranników.
LUTY – postępuj jak w styczniu, pod koniec miesiąca możesz zacząć zdejmować zabezpieczenia z rabat
MARZEC – wschodzą przebiśniegi, krokusy, cebulice, pokazują się pierwsze listki szafirków , tulipanów, narcyzów, irysów – ostrożnie rób porządki na wiosennych rabatach, żeby nie uszkodzić młodych przyrostów. Jeżeli zniszczysz ukryte w liściach kwiaty, roślina drugi raz w tym sezonie nie zakwitnie. Możesz zacząć rozdzielać karpy, kłącza i bulwy, wysadzać do osobnych doniczek tak, aby w kwietniu i maju wysadzić je na stałe miejsce.
KWIECIEŃ – pokazują się tulipany, irysy, hiacynty – prace nadal wykonuj ostrożnie tym bardziej, że to czas sadzenia mieczyków, lilii, krokosmii, galatonii, ismeny czy eukomisów.
MAJ – wszystko kwitnie – wolnych miejsc na rabatach jak na lekarstwo. To czas wysadzenia lilii, mieczyków, pacioreczników (kanny), ismeny czy galatonii czy pustynników.
CZERWIEC – sadzimy zimowity, szachownice, pustynniki. Sukcesywnie możemy wykopywać tulipany – w zależności od gatunku rozpoczynamy od tych kwitnących najwcześniej. Uwaga na kwitnące już mieczyki i lilie.
LIPIEC i SIERPIEŃ – wykopujemy tulipany. Z początkiem lata zaczynają kwitnąć rośliny wysadzone w maju i czerwcu – kanny, dalie, pustynniki. Pustynnik choć imponujący – szybko zniknie z rabaty, kanny i mieczyki będą nam zdobić rabaty i donice aż do początków września, a dalie aż do pierwszych przymrozków.
WRZESIEŃ – rozpoczynamy zakup i wysadzanie: tulipanów, narcyzów, irysów, hiacyntów, szachownic, czosnków ozdobnych, cebulic, przebiśniegów, ranników i śnieżyc. Wykopujemy mieczyki, begonie bulwiaste, pacioreczniki (kanny) i galatonie. Jeżeli na wigilijnym stole chcesz mieć białe hiacynty, to właśnie teraz rozpocznij ich pędzenie – pamiętasz, jak pisałam,że potrzebują 3 miesięcy chłodu? Przechowuj je w papierowych torebkach w lodówce w temperaturze 0-5 stopni. Aż do końca listopada albo początków grudnia 🙂
PAŹDZIERNIK – sadzimy tulipany, hiacynty, krokusy, irysy, cebulice, czosnki ozdobne, szafirki, ranniki i śnieżyce. Wykopujemy mieczyki, krokosmie, eukomisy, ismeny, pacioreczniki (kanny) i galatonie.
LISTOPAD – w cieplejszych regionach nadal sadzimy tulipany, hiacynty, krokusy, irysy, cebulice, czosnki ozdobne, szafirki, ranniki i śnieżyce. Sprawdź stan trzymanych w lodówce hiacyntów i wysadź je do doniczek z żyzną ziemią trochę podlewając. Trzymaj je jeszcze w ciemnym miejscu przez tydzień – dwa, w temperaturze „naśladującej” wiosnę – 10-15 stopni.
GRUDZIEŃ – sprawdzaj stan wykopanych i przechowywanych w piwnicy albo garażu cebul, karp i bulw. W zależności od gatunku i wymagań, przechowuj je w torfie, trocinach, albo zadołowane w doniczkach. Te zadołowane podlewaj umiarkowanie.
I to właściwie koniec – sezonowe prace zatoczyły koło, rok zaczyna się od nowa. W kompendium wymieniłam podstawowe rośliny, którymi w szczególności należy się zająć i które potrzebują takiej opieki.
Często pytacie, czy wykopywać cebule wiosennych kwiatów cebulowych, czy wykopywać lilie – ja nie wykopuję żadnych kwiatów, które nie są wrażliwe na mróz. Oczywiście dosadzam je jesienią, bo padają one ofiarą gryzoni, pędraków, albo nieuważnie prowadzonych prac ogrodniczych – ile to razy pociachałam cebule tulipanów, albo nadziałam je na widły? Dużo 🙂 To zawsze cena jaką płaci się za nieoznakowanie miejsca sadzenia, sadzenie kosza, sadzenie bez planu do którego można zajrzeć w razie wątpliwości. To także ryzyko przy zbyt gorliwym wykopywaniu wszystkiego, co wykopać można 🙂 Dlatego najlepiej wykopać tylko te rośliny, które wskazałam w kompendium cebulowym – innym roślinom nic wielkiego się nie stanie, wystarczy je sadzić w koszach i okryć stroiszem przy siarczystych mrozach i zimach bez śniegu.
Ja zmykam do rysowania – a Tobie życzę owocnego buszowania po stoiskach z cebulami kwiatów wiosennych! Już czas je zakupić, bo choć z sadzeniem możesz się jeszcze wstrzymać, to z zakupami nie zwlekaj – za miesiąc czy dwa już nic nie dostaniesz – pustkami świeca nawet półki w sklepach wysyłkowych.
Dobrego września!
